kutubhona

إِلاَّ أَن تَتَّقُواْ مِنْهُمْ تُقَاةً
«Магар улардан эҳтиёт бўлиб турсаларингиз (юзаки муомала қилсангиз жоиздир)» [Оли Имрон 28]
ояти билан боғлаб унинг сирасига киритади, зоҳирда куфрни изҳор қилиб, имонни яширишни юзаки дўст тутиш бобига киритишга шу оятни далил қилиб келтиради ва уни тақийя деб аташадиган нарса жумласига киритади. Баъзилари эса бу оятни юзаки дўст тутиш фақат ўлдирилишдан хавф қилинган ҳолатдагина жоиз эканига, бундан бошқа ҳолатда жоиз эмаслигига далил қилиб келтиради. Бу аниқ хатодир. Чунки:

إِلاَّ مَنْ أُكْرِهَ وَقَلْبُهُ مُطْمَئِنٌّ بِالإِيمَانِ
«Лекин ким қалби имон билан ором олгани ҳолда (куфр калимасини айтишга) мажбур қилинса, (унинг имонига зиён етмас)» [Наҳл 106]
ояти бошқа ҳолат ҳақида ва бошқа мавзудир. Чунки унинг мавзуси аниқ ўлдирилиш хавфи вужудга келган ҳолатда Исломдан қайтишдир.

إِلاَّ أَن تَتَّقُواْ مِنْهُمْ تُقَاةً
«Магар улардан эҳтиёт бўлиб турсаларингиз (юзаки муомала қилсангиз жоиздир)» [Оли Имрон 28]

оятининг мавзуси эса кофирларни дўст тутишнинг барча туридан қайтариш ва эҳтиёт бўлинадиган нарса вужудга келган ҳолатда бу дўст тутишнинг жоизлигини мустасно қилишдир. Жонга хавф туғиладими ёки мол-мулкками ёки манфаатгами ёки бошқа ҳар қандай озор бўладими ҳеч фарқсиз эҳтиёт бўлинадиган ҳолатни мустасно қилишдир. Бу икки ҳолат ва икки мавзу ўртасида фарқ бўлиб, бир-бирига дахли ва алоқаси йўқ. Чунки бу икки ҳолат ва мавзу бир-биридан бутунлай бошқача. Чунки мусулмон агар кофирлар ҳукмронлиги остига тушиб қолиб ўз ишида мағлуб бўлса, кофирларга тилёғламалик қилиб, улар билан муросаи мадора қилиб зоҳирда бўлса ҳам Исломдан қайтиб муртад бўлиши жоиз бўлмайди, аксинча ўз дини ҳукмларини адо қилиш имконига эга бўлмаса ҳижрат қилиши вожиб бўлиб қолади. Кофирларни юзаки дўст тутиш эса бунинг аксидир. Чунки у жоиздир. Лекин агар мусулмон одам аниқ ўлдирилишидан хавф қилса ва куфрга мажбур қилинса бундай ҳолатда юзаки куфрни изҳор қилиши, имонни ичида яшириши жоиз бўлади.